بيان مسأله:
از جمله بيماري‌هايي که در دهه‌هاي اخير گسترش فراواني يافته و در حال حاضر نيز نشانه‌اي از توقف در آن ديده نمي‌شود، بيماري ديابت  است. ديابت يک عارضه ناشي از اختلال در توليد و يا عملکرد انسولين در بدن است. انسولين، هورمون يا ماده‌اي است که در لوزالمعده توليد مي‌شود و سلول‌ها را قادر مي‌سازد تا گلوکز را از خون بگيرند و براي توليد انرژي استفاده کنند. در صورتي که لوزالمعده فرد مبتلا به ديابت، انسولين مورد نياز بدن را توليد نکند يا انسولين در لوزالمعده، کم توليد شود ديابت نوع يک به وجود مي‌آيد. اگر انسولين توليد شده در بدن مؤثر واقع نشود، ديابت نوع دو به وجود مي‌آيد. در نتيجه افراد مبتلا به ديابت نسبت به ديگر افراد در سوخت و ساز بدن خود نمي‌توانند به خوبي از گلوکز يا قندخون استفاده کنند و قندخون آنان به مقدار قابل ملاحظه‌اي افزايش مي‌يابد (مجله انجمن ديابت ايران، 1384). اين بيماري مزمن وشايع ، مشكل عمده سلامتي در جهان محسوب گرديده ويكي از عوامل ايجاد كننده  مرگ وناتواني است. از آنجا كه بيماري مذكور مزمن وغير قابل علاج بوده وبسياري از جنبه‌هاي زندگي روزمره را تحت تاثير قرار مي دهد، نياز به مراقبت و درمان طبي دراز مدت داشته، به گونه اي كه تغيير شيوه زندگي در تمام طول عمر، ضروري به نظر مي رسد (كينگاس، هنتينن و بارلو ، 1998).
در سال 2001 تعداد افراد مبتلا به ديابت در جهان 150 ميليون نفر بود كه  برآورد مي شود اين تعداد در سال 2010 به 240 ميليون نفر برسد (بلک ، هاوس و كين  ، 2001). در ايران از هر پنج نفر بالاي 30 سال يک نفر مبتلا به ديابت يا عدم تحمل گلوکز مي‌باشد. مطابق اين آمار، بيشترين گسترش ديابت در مناطق آسيا و آفريقا وجود دارد . ديابت ، عامل خطرناكي جهت ابتلا به بيماري هاي قلبي و عروقي ، قطع اندام هاي تحتاني، كوري، بيماري هاي پيشرفته كليوي و بيماري هاي عروق محيطي است. اين بيماري با استرس در ارتباط است(شريفي، 1381؛ نقل از آقامحمدي، 1384) .
خودکارآمدی  یکی ازسازه های مهم در نظریه شناختی اجتماعی بندورا است و به معنی اطمینان و باور فرد نسبت به تواناییهای خود درکنترل افکار، احساسها، فعالیتها و نیز عملکرد موثر او در موقعیتهای استرس زاست. بنابراین بر عملکرد واقعی افراد، هیجانها، انتخاب ها، مهار رویدادهای تاثیرگذار، سازماندهی و اجرای دوره های عمل مورد نیاز در جهت دستیابی و به ثمر رساندن سطوح عملکرد، پیشرفت و سرانجام میزان تلاشی که فرد صرف یک فعالیت می کند موثر است (کاپرارا ، فرات  و استکا ، 2002؛رگالیا و بندورا ، 2002). خودکارآمدی به عنوان یک متغیر شخصیتی، نقش مهمی در رویارویی فرد با مسایل زندگی دارد (براون و انیوی ، 1987؛ کاپرارا و همکاران، 2005؛ شوارزر ،1995؛ نقل از اسماعیلی فر و همکاران، 1390).
استقامت در انجام تکالیف، سطح عملکرد بالا و متناسب با توانائیها، جستجوی فعالانه موفقیت های جدید، چالشی انگاشتن مشکلات، برخورد موثر با رویدادها و شرایط، توانایی مساله گشایی و استفاده مناسب از تفکر تحلیلی، نترسیدن از مشکلات پیش آمده، انتخاب وظایف چالش برانگیزتر، انتخاب اهداف بالاتر، تعهد و پایداری در رسیدن به آنها و تسلط بر خود  زمانی که عقب نشینی لازم است از ویژگیهای افراد خودکارآمد است(بندورا و همکاران، 2002؛ سالامی ، 2004). افرادی که خودکارآمدی پایینی دارند احساس می کنند که در اعمال کنترل بر رویدادهای زندگی درمانده و ناتوانند و هنگامی که با موانع  روبرو  می شوند اگر تلاشهای اولیه آنها در برخورد با مشکلات بی نتیجه باشد سریعا قطع امید می کنند (بندورا، 1999؛ بیسشاب  و همکاران، 2004؛ فریتسچه  و پریش ، 2005؛ به نقل از اسماعیلی فر، 1390). خودکارآمدی پایین می تواند انگیزش را نابود سازد، آرزوها را کم کند، با توانائیهای شناختی تداخل نماید و تاثیر نامطلوبی بر سلامت جسمانی بگذارد.